12 września 2023 roku
Pochwalę się tym razem pewnym wycofanym już z leśnego obiegu artefaktem historycznym...jakże pięknym w swej prostocie!
Oto co zdobyłem ostatnio na przepięknym leśnym Podlasiu od człowieka, który całe dziesiątki lat jest związany z Lasami Państwowymi w Polsce...choć w LP nie pracuje! Jak ja uwielbiam rozmawiać z tego typu ludźmi...to chodząca encyklopedia życia! A wiem że planuje on założyć specjalne muzeum sprzętu leśnego, który zbierał na Podlasiu przez dziesiątki lat. Jego ojciec był leśnikiem...
Czy wiecie co to jest ?
To KUBEK PRZEZNACZONY DO ZBIORU ŻYWICY z drzew sosnowych na Podlasiu...z przepięknym leśnym ornamentem przedstawiający wizerunek sarny rogacza i sarny kozy, po bokach widnieją świerki , zaś po środku wizerunek POLSKIEGO ORŁA (...niestety bez korony, gdyż był to okres komunizmu w Polsce !) i logotyp Lasów Państwowych ,,LP"
Do zbioru żywicy w pierwszych latach po II wojnie światowej używano właśnie KUBKÓW GLINIANYCH . Były one wypalane z gliny...Z kolei w latach 60 i 70 tych w Lasach Państwowych stosowano kubki metalowe z blach ocynkowanej...W latach 80 były to już kubki lekkie, plastikowe. Pod koniec okresu żywicowania w LP w latach 1987-1988 stosowano plastikowe worki, z których wyciskano żebraną żywicę do beczek. Co ciekawe ...mam również KUBEK DO ŻYWICY ALE SZKLANY ( PRZEPIĘKNY)... i jeden taki sam podarowałem mojemu przyjacielowi.
Na odwrocie również orzeł jako Polskie godło narodowe...również litery ,,LP" symbolizujące Lasy Państwowe ...i skróty liter B,Z,W, P , 1.
Przykładowe wywożenie żywicy z nadleśnictwa odbywało się dwa razy w roku: zebraną z poszczególnych leśnictw żywicę ważono komisyjnie . Nadzór nad całym procesem żywiczarskim sprawował wówczas gajowy lub bezpośrednio nadleśniczy.
Pamiętam moją pierwszą pracę w Lasach Państwowych...WYSYŁAŁEM Z NADLEŚNICTWA JEDEN Z OSTATNICH TRANSPORTÓW WŁAŚNIE ŻYWICY, KTÓRĄ KOŃCZONO JUŻ ZBIERAĆ - DO KŁOBUCKA!👍😏
Niezwykle misternym był sam proces tworzenia spał. Otóż SPAŁĄ ŻYWICZARSKĄ była okorowana część pnia, na której robiono ukośne, pod kątem 45 stopni cięcia zwane żłobkami oraz pionowy rowek ściekowy, którym właśnie spływała do kubeczków żywica. Pozostałą nienaruszoną, niekorowaną częścią pnia był PAS ŻYCIOWY, gwarantujący utrzymanie procesów życiowych drzewa. Zwykle robiono dwie spały ale w przypadku drzew o średnicy powyżej 56 cm wyznaczano nawet trzy spały.
I właśnie w zależności od czasu wykorzystywania przez leśników spały żywiczarskiej wyróżniano tzw. OBIEGI ŻYWICOWANIA - dwu,trzy, a najczęściej cztero i pięcioletnie. Obecnie na spacerach w lesie możemy napotkać jeszcze w różnych miejscach ostatnie wiekowe sosny ... ze starymi spałami żywiczarskimi mającymi na rowku pionowym widoczne ślady po podwieszanym kubku na żywicę.
Samo nacinanie spał odbywało się w zależności od pogody, najczęściej po południu przed ciepłymi nocami, w ciepłe lub burzowe dni, zwykle 1-2 razy w tygodniu.
Spały wykonywano od stycznia do połowy marca, żywicę natomiast pozyskiwano od maja do połowy września. Nacinanie spał i samo żywicowanie było swoistym misterium w Lasach Państwowych gdyż każdy żywiczarz miał na to swoje sposoby...
Piszę jak jest...
Krzysztof Kowalczyk
PS.
A wczoraj zaglądaliście na ,,pigipedię" z: POLSKI...USA...FRANCJI...HOLANDII...HISZPANII...NIEMIEC...IRLANDII....i 17 innych państw świata! ZAPRASZAM WAS CODZIENNIE!😏👍
